گرگیعان؛ بزرگترین جشن کودکانه شیعیان
تاریخ انتشار: ۱۸ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۷۳۹۴۶
گرگیعان یا قرقیعان جشنی است که مردم عرب کشورمان در شب پانزدهم ماه رمضان و میلاد امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌کنند. بزرگترها و سالمندان می‌گویند که در زمان میلاد امام حسن مجتبی(ع)، کودکان و مردم مدینه برای گرفتن هدیه و مژدگانی به مناسبت تولد اولین نوه پیامبر به سمت خانه ایشان و خانه امام علی(ع) رفته‌اند و کلمه «قره‌العین یعنی نور چشم» را تکرار کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ایران اکونومیستپلاس: شب پانزدهم ماه مبارک رمضان از کودکی برایم شبی خاطره انگیز بود. تصویر همیشگی‌ام از این شب در شهرهای جنوبی خوزستان پر است از شیرینی، شکلات و خوراکی‌هایی که هر کودکی از دیدن‌شان ذوق می‌کند و خیابان‌هایی که تمامشان را صدای خنده کودکان پر کرده است. پس از اذان مغرب و حدودا یک ساعت بعد از افطار؛ پسر بچه‌های دشداشه پوش(لباس محلی عربی) و دختربچه‌هایی که پیراهن به تن کرده‌اند از خانه‌هایشان با خواندن شعرهایی به زبان عربی خارج می‌شوند و به سراغ همسایه‌هایشان می‌روند. درب خانه همسایه‌ها را می‌کوبند و با هم شعرهای مخصوص این شب را می‌خوانند. بزرگترها معمولا برای کودکانشان کیسه‌های پارچه‌ای با طرح رمضان می‌دوزند تا کودک شیرینی‌ها را درون آن قرار دهد.
گرگیعان یا قرقیعان جشنی است که مردم عرب کشورمان در شب پانزدهم ماه رمضان و میلاد امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌کنند. آنچه که بزرگترها و سالمندان خوزستانی از رسم قُرقیعان یا همان گرگیعان روایت می‌کنند این است که در زمان میلاد امام حسن مجتبی(ع)، کودکان و مردم مدینه برای گرفتن هدیه و مژدگانی به مناسبت تولد اولین نوه پیامبر به سمت خانه ایشان و خانه امام علی(ع) رفته‌اند و کلمه «قره‌العین یعنی نور چشم» را تکرار کرده‌اند.
پس از آن؛ این شادی مردم مدینه، هرساله تکرار و به یک آیین در شبِ نیمه ماه رمضان بین مردم عرب چندین کشور عربی تبدیل شد. به مرور اما کلمه قره‌العین به قرقیعان و در عربی محلی به گرگیعان تبدیل شده است. این آیین سنتی میان عرب‌های خوزستان، هرمزگان، کیش، بوشهر و کویت، عراق، بحرین، امارات و شرق عربستان(شهرهای قطیف و احساء) برگزار می‌شود.
ریشه گرگیعان
نام اصلی این آیین قرقیعان اما در هر منطقه بنا به لهجه‌های مختلف مردم آن، کمی تغییر گرده است. مردم خوزستان به آن «گرگیعان»، بحرین«قرقاعون»، قطر«قرنقعوه»، کویت و عربستان«قریقعان»، مردم امارات متحده عربی و جزایر ایرانی هرمزگان به آن« حق اللیله یعنی سهم امشب» و بوشهری‌ها نیز به آن «گره گشو یا گُلی گشو یعنی شب گره بازکن یا گره گشا» می‌گویند.
گرگیعان در سال ۱۳۹۵ مشترکا به نام مردم عرب کشورمان به ثبت ملی رسید. در برخی مناطق مانند شهرستان شادگان و جزیره کیش در سال دو بار جشن گرگیعان برگزار می‌شود. یک‌بار در نیمه ماه شعبان به مناسبت میلاد امام زمان(عج) و بار دیگر در نیمه ماه رمضان به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی(ع) برگزار می‌شود. گرگیعان از معدود جشن‌هایی است که محوریت اجرای آن با کودکان است و به‌عنوان یک جشن کودکانه در شهرهای عربی برگزار می‌شود. بازارهای روز چهاردهم رمضان در شهرهای جنوبی خوزستان معمولا شلوغ است. چرا که بزرگترها همه در تکاپو هستند تا شیرینی گرگیعان را خریداری کنند و کودکان دست خالی از درب خانه‌هایشان نروند.
چگونه اجرا می‌شود؟
سالمندان و قدیمی‌ترها از گرگیعان خاطرات زیادی دارند. اکثر ما شنیده‌ایم که در خوزستان تمام کودکان منتظر نیمه ماه رمضان هستند و از روز قبل کیسه‌هایشان را آماده می‌کردند تا در شب پانزدهم ماه رمضان، پس از شنیده شدن صدای اذان در کوچه‌ها و خیابان‌ها بروند. کودکان با عبارت‌هایی که در این آیین مرسوم است، از صاحب خانه طلب شیرینی می‌کنند و صاحب خانه نیز با شیرینی به استقبال کودکان می‌رود. بچه‌ها نیز در مقابل دریافت هدیه با عبارت‌های آهنگین یا شعر برای صاحب خانه آرزوی سلامتی و دعای خیر می‌کنند.
گرگیعان و گرگیعان ا... یخلی الرضعان (گرگیعان و گرگیعان، خدا فرزندان شیرخوارتان را نگه دارد) ماجینه یا ماجینه حل الکیس و انطینه ( آمدیم آمدیم، کیسه را بازکن و شیرینی بده) عبارت‌هایی است که کودکان پشت در خانه‌ها سنگ‌زنان و با صدای بلند می‌خوانند تا صاحبخانه متوجه حضورشان شود و به آنها شیرینی هدیه بدهد.
کم لطفی به گرگیعان
فعالان فرهنگی خوزستان در مدتی است که در تلاشند تا این آیین معنوی کودکانه را به صورت رسمی و جدی در شهرهای جنوبی این استان برگزار کنند. به همین دلیل، تقریبا 12 سالی می‌شود که شهرهای استان خوزستان مراسم گرگیعان را در مکان‌های سرپوشیده یا نمایشگاه‌های بین المللی یعنی در یک مکان متمرکز و از طریق انتشار فراخوان قبلی برگزار می‌کنند. امسال به جز مراسم مرکزی گرگیعان؛ هر منطقه در خوزستان به صورت جداگانه درحال تدارک ملزومات این جشن کودکانه است و حتی گفته می‌شود که تعدادی از مناطق اهواز، از شب گذشته به استقبال این مراسم رفته‌اند.
در جریان ثبت ملی این آیین معنوی؛ متاسفانه پس از درخواست برای ثبت گرگیعان از سوی فعالان فرهنگی خوزستان به میراث فرهنگی این استان، فعالان فرهنگی متوجه می‌شوند که میراث فرهنگی خوزستان هیچگونه مستندات تاریخی از گرگیعان در این استان ندارد. برای همین فعالان فرهنگی به صورت خودجوش اقدام به جمع آوری مستندات تاریخی در شهرهای عرب نشین استان خوزستان می‌کنند. بالاخره پس از سه سال تلاش، فعالان فرهنگی خوزستان موفق به ثبت ملی این آیین معنوی کودکانه می‌شوند اما بی‌مهری و کم لطفی میراث فرهنگی خوزستان تنها در جریان ثبت ملی گرگیعان تمام نمی‌شود. در تمام این چندسالی که گرگیعان در خوزستان و به ویژه اهواز به شکل رسمی درحال برگزاری است، میراث فرهنگی خوزستان هیچگونه مشارکتی در برگزاری یا ماندگاری این آیین معنوی در میان مردم نداشته است و اغلب مراسم گرگیعان توسط مردم، فعالان فرهنگی و معاونت فرهنگی شهرداری کلانشهر اهواز برگزار شده است.
گرگیعان را می‌توان بزرگترین آیین معنوی کودکانه شیعیان دانست چرا که اساس و بهانه این جشن میلاد کریم اهل بیت است و در ذهن کودک شادی و سرور ناشی از میلاد و حب خاندان پیامبر نقش می‌بندد. همچنین برگزاری این جشن تنها به یک جغرافیا و ملیت مشخص محدود نمی‌شود. بلکه این شادی در نیمه ماه مبارک رمضان همزمان میان کودکان ایرانی، کویتی، عراقی، بحرینی و عربستانی مشترک است و خاطره‌ای مشترک اما در جغرافیاهای مختلف است. بدیهی است که توجه به برگزاری این جشن در کشورمان توسط متولیان فرهنگی؛ در وهله اول ماندگاری این آیین معنوی در میان نسل‌های بعد را تضمین می‌کند و در وهله دوم نیز آشنایی کودکان از طریق یک آیین شادی‌آور با مسائل مذهبی است.
منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: خوزستان ، اهواز ، آبادان ، کویت ، عراق ، عربستان ، گرگیعان
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: خوزستان اهواز آبادان کویت عراق عربستان گرگیعان میلاد امام حسن مجتبی ع فرهنگی خوزستان آیین معنوی شب پانزدهم ماه فعالان فرهنگی برگزار می شود میراث فرهنگی ماه رمضان نیمه ماه مردم عرب ثبت ملی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۷۳۹۴۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: معلمان در جامعه توسعه یافته در صف اول تکریم قرار دارند
به گزارش قدس آنلاین، آیین تجلیل از پیشکسوتان آموزش و پرورش کشور با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این آیین گفت: از آقای شالویی تشکر می‌کنم که این اهتمام را داشتند از مفاخر و بزرگان علم‌مان نام ببریم و از جایگاه والایشان تجلیل کنیم.
محمدمهدی اسماعیلی افزود: تجلیل از بزرگان نباید عادت نامرسومی باشد که تنها در مواقع تجلیل به مشهورها توجه شود. بنابراین تجلیل امروز ما را با گوهرهایی مواجه کرد که متوجه باشیم چقدر به رشد و تربیت فرزندان‌مان کمک کردند.
وی ادامه داد: جامعه‌ای توسعه یافته و پیشرفته است که معلمان آن سرزمین در صف اول تکریم قرار گیرند. ما امروز در نظام الهی‌مان باید نسبت‌مان را با این هدف متعالی بسنجیم. در دولت مردمی به این نگاه توجه داریم و رفتار جزیره‌ای نداریم. همه باید کنار آموزش و پرورش باشیم چون همه از همان‌جا رشد کرده‌ایم.
وی افزود: بحمدالله جامعه ما جامعه کاملا فرهنگی و در مسیر رشد و تعالی قرار گرفته است. در صدر آن رهبرانی داریم که همیشه آموزگاران بزرگی بوده‌اند و هستند و اهتمام به جایگاه معلمی افق‌های دوردست را برای‌مان دست یافتنی می‌کند و می‌توانیم بگوییم که منزلت واقعی به این جامعه نخبه برگردانده می‌شود.
وزیر فرهنگ با اشاره به فعالیت‌های وزارت فرهنگ تصریح کرد: در وزارت فرهنگ در همه قالب‌های فرهنگی و هنری فعالیت می‌کنیم بنای تجلیل از اساتید و معلمان را داریم چرا که فرزندان ما با دیدن یک جامعه شاکر نسبت به اساتید و معلمان به این جایگاه تواضع پیدا می‌کند. ما در کنار وزارت آموزش و پرورش جایگاه فرهنگ‌سازی را با قدرت ادامه می‌دهیم و راهی که انجمن مفاخر برای تجلیل از معلمان در دستور کار قرار داده باید آغاز یک مسیر مهم باشد که می‌تواند در ادامه راه، برای جامعه‌مان هویت ساز و آینده‌ساز باشد.
در بخش دیگری از این آیین محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: امروز خدمت کسانی هستیم که در تربیت این جامعه و پرورش مفاخر آن موثر بوده و هستند. سال گذشته در نشست هیئت مدیره انجمن، سخن درباره معلمان به میان آمد. به فوریت پیشنهاد تجلیل از معلمان مطرح شد. چون یکی از مهمترین کارکردهای انجمن مفاخر می‌تواند همین اتفاقات باشد که جزء قدیمی‌ترین‌های نهادهای فرهنگی به حساب می‌آید. و بسیاری از بناها و آرامگاه‌ها را از خود به جای گذاشته است.
وی تاکید کرد: خوشبختانه در دولت مردمی که رئیس جمهور رئیس انجمن هستند و اعضای مهمی در این انجمن حضور دارند، تصمیم گرفته شد که انجمن مفاخر به ساخت و سازهای خود برگردد و امیدواریم اولین آزادراه حکمت برای پیوند اشراقی و مشاعی به عنوان اولین منطقه ویژه فرهنگی کشور به همت وزارت ارشاد هرچه زودتر به بهره برداری برسد. همچنین ۱۷ اثر میرسید جرجانی، شیخ شهاب الدین سهروردی و بازسازی آرامگاه و تجلیل آن و بناهای دیگر که در مرحله ساخت و تکمیل و بهره‌برداری است.
شالویی افزود: همچنین آرامگاه حمید سبزواری در ۲۲ خرداد سال جاری با همکاری شهرداری سبزوار به بهره‌برداری می‌رسد.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور گفت: بزرگداشت‌ها و تجلیل از مفاخر در دستور کار قرار دارد که از یک روز، یک هفته تا ۱۰ روز باشکوه این مفاخر معرفی و از مقام‌شان تجلیل شود.
وی همچنین درباره آیین تجلیل از معلمان در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تاکید کرد: وقتی در هیئت مدیره انجمن مفاخر مطرح شد جمعی از معلمان را قدردانی کنیم این نکته گفته شد که کار دشواری است. چون در آموزش و پرورش آنقدر معلم فرهیخته و فرزانه وجود دارد که انتخاب آنها دشوار است و چطور می‌توان در فرصت زمانی کم این اتفاق بیفتد. بنابراین تصمیم بر این شد آیین تجلیل از معلمان پیشکسوت برپا کنیم. توجیهی هم برای این اتفاق داشتیم که همه مفاخرمان شاگردان معلمان بوده‌اند و پرورش‌شان از آنجا اتفاق افتاده است.
همچنین حجت‌الاسلام خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این آیین گفت: ابتکار مبارکی است در این محفل قدسی این تجلیل اتفاق افتاده، چون معلم فخر عالم و آدم است. اینکه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از معلمان تجلیل می‌کند به این دلیل است که معلمی والاترین فخر است. کار معلم این است جهل متعلم را به علم و آگاهی بدل می‌کند. تعلیم و تربیت باعث پیشرفت در خانواده و جامعه می‌شود. حکمت خیل کثیر عنایت می‌کند. پس فخر عالم و آدم معلمی است.
وی افزود: علمی که نافعه است و معلمی که علم نافعه آموزش می‌دهد. علم باید حکمت بنیان باشد. اگر علمی با خرد ناب شکل گیرد علم حکمت بنیان است. علمی که اخلاق‌ساز و فضیلت‌ساز است. بنابراین این آموزش‌ها و معلمان ارزشمند است.
خسروپناه تصریح کرد: بزرگترین سرمایه انسانی است که معلم را تربیت می‌کند. این نادانی است کسی بگوید هزینه‌های وزارت آموزش و پرورش بالاست. اگر بخواهیم به این فخر برسیم کل نظام آموزش و پرورش را مسئله اول بداند. تامین معیشت و کرامت معلمان شکل گیرد. اولویت معنا پیدا می‌کند. دوم، باید از حکمرانی تعلیم و تربیت برخوردار باشیم. خوشبختانه در سال‌های گذشته سند تحول بنیادی آموزش و پرورش را شورای عالی انقلاب فرهنگی نوشته و مصوبه آن توسط رئیس‌جمهور ابلاغ می‌شود.
وی تاکید کرد: ساختار آموزش و پرورش باید آموزشی، پژوهشی، تربیتی و مهارتی باشد. دانش‌آموزی فارغ التحصیل نشود که مهارت بیاموزد. یکسری محفوظات در اختیارشان قرار بگیرد بلکه باید آموزش حفظ محور به عقلانیت محور اختصاص پیدا کند.
تیراندازی، مراسم عروسی در ونایی بروجرد را به عزا تبدیل کرد